مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان در کلاس‌های مجازی در عصر کرونا: چالش‌ها و راهکارها (تجربه زیسته معلمان، والدین و متخصصان تربیت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، ایران

2 دانشجو معلم کارشناسی دانشگاه فرهنگیان

چکیده

هدف پژوهش، بررسی وضعیت و چالش‌ها در ارتباط با مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان در کلاس‌های مجازی در عصر کرونا و دستیابی به راهکارهای تجربه شده توسط معلمان و والدین و متخصصین تربیت جهت افزایش مسئولیت‌پذیری کودکان بود. در این پژوهش با استفاده از روش پدیدارشناسی، در گام اول مصاحبه‌ای از 21 معلم شهر اردبیل درباره شناسایی چالش و مشکلات موجود در بحث مسئولیت‌پذیری انجام گردید که اکثریت بر وجود چالش مسئولیت‌پذیری باور داشتند. سپس برای غلبه بر چالش‌ها، راهکارهایی توسط معلمان جهت ارتقای مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان ارائه شد. در گام بعدی از تعداد 26 والدین، جهت شناسایی چالش‌ها در ارتباط با مسئولیت‌پذیری فرزندانشان مصاحبه‌ای صورت گرفت. یافته‌ها نشان داد که از نظر والدین، فرزندانشان مسئولیت‌پذیری بالایی داشتند. برای ارتقای مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان، والدین راهکارهایی نیز ارائه دادند. درنهایت از تعداد 10 متخصص تعلیم‌وتربیت مصاحبه‌ای درباره دلایل تضاد نظر والدین و معلمان و همچنین دستیابی به راهکارها جهت غلبه بر چالش‌ها مصاحبه‌ای صورت گرفت. از راهکارهای ذکر شده می‌توان به مواردی همچون ارائه الگوی مناسب مسئولیت‌پذیری، تفهیم مفهوم مسئولیت‌پذیری و تأثیر آن، تشویق به انجام کارها توسط کودک، مسئولیت سپاری در محیط خانواده و مدرسه، نوشتن قوانین مسئولیت‌پذیری، واگذاری مدیریت زندگی شخصی به خود فرد، عدم سرزنش و امرونهی در انجام کار‌ها، عدم محبت وافر به کودک و عدم تکلیف دهی و وظیفه‌سپاری به‌صورت کلی و مبهم اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Responsibility of students in virtual classes during the CoVid-19 Pandemic: challenges and solutions (Lived experience of teachers, parents and education specialists

نویسندگان [English]

  • kamal nosrati heshi 1
  • , Mohammad Reza Barzegar 2
1 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Farhangian University
2 Student teacher, elementary education, undergraduate level, Farhangian University
چکیده [English]

The purpose of the research was to investigate the situation and challenges related to the responsibility of students in virtual classes during the CoVid-19 Pandemic and to find solutions experienced by teachers, parents and education experts to increase the responsibility of children. In this research, using the phenomenological method, in the first step, an interview was conducted with 21 teachers of Ardabil city about the identification of challenges and problems related to responsibility, and the majority believed in the existence of the challenge of responsibility. Then, to overcome the challenges, solutions were presented by the teachers to improve the responsibility of the students. In the next step, 26 parents were interviewed to identify challenges related to their children's responsibility. The findings showed that according to parents, their children were highly responsible. In order to improve students' responsibility, parents also provided solutions. Finally, 10 education experts were interviewed about the reasons for the conflicting opinions of parents and teachers, as well as finding solutions to overcome the challenges. Among the solutions mentioned, it can point to things like providing a suitable model of responsibility, understanding the concept of responsibility and its impact, encouraging the child to do things by himself, giving responsibility in the family and school environment, writing accountability rules, delegating the management of personal life to the individual himself, avoiding blame and orders and prohibitions in performing duties, lack of abundant love for the child and lack of assigning tasks and responsibilities in a general and ambiguous way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • students
  • ' responsibility
  • virtual classes during the CoVid-19 Pandemic
  • challenges and solutions
  • lived experience of teachers
  • parents and specialists
ایمان، محمدتقی؛ مرادی، گلمراد (1390)، بررسی رابطه بین مسئولیت اجتماعی و رفتارهای مطلوب اجتماعی جوانان، مجموعه مقالات همایش ملی مسئولیت‌پذیری اجتماعی جوانان، پژوهشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز.
آخورمه، محمد (1391)، ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه مسئولیت‌پذیری چندبعدی بر مبنای متون اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
باقری، خسرو (1387)، درآمدی بر فلسفه تعلیم‌وتربیت جمهوری اسلامی ایران، جلد 1، چاپ دوم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
باقری، خسرو (1374)، نگاهی دوباره به تعلیم‌وتربیت اسلامی، تهران، انتشارات مدرسه.
بخشی، حسؤین (1388)، بررسی میزان اثربخشی مسئولیت‌پذیری به شیوه واقعیت درمانی، بحران هویت دانش‌آموزان دختر متوسطه شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت .
بهرامی، فاطمه؛ ملکیان، حسین؛ عابدی، محمدرضا (1383)، بررسی و مقایسه راهکارهای افزایش مسئولیت‌پذیری در بین دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهر اصفهان، آموزه، 17، 64-72.
پروری، پیمان (1398)، خوانشی نو از روش پدیدارشناسی؛ بنیان‌های فلسفی، رویکردها و چارچوب اجرای تحقیق پدیدارشناسی، مطالعات جامعه‌شناسی، 12(44)، 87-106.
حیدری‌زاده، سمانه سادات (1398)، بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری و خودکارآمدی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر دبیرستان‌های شهرستان یزد، پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 4 (33)، 56-41.
جامعی، زلیخا (۱۳۹۹)، بررسی رابطه شیوه‌های فرزندپروری بر میزان مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان، پژوهش‌نامه اورمزد، 51 (2)، 178-162.
حسینی قمی، طاهره (1391)، مسئولیت‌پذیری در دانش‌آموزان، مجله رشد آموزش، 8(2)، 19-16.
خدابخشی، مهدی؛ عابدی، محمدرضا (1388)، بررسی روش‌های افزایش مسئولیت‌پذیری در دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهر شهرضا در سال تحصیلی 85 - 1384، مطالعات روان‌شناختی، 5(1)، 138-113.
خرم‌دل، سکینه (1393)، بررسی رابطه بین عزت نفس، خودمختاری و انصاف با مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان، فصلنامه جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش، 2(2)، 1- 5.
دودمان، پروانه (1397)، رابطه شیوه‌های فرزندپروری والدین بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهرستان مهر، سال 1395-1394، مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، ۱۲ (۴)، 60-51.
رضایت، فاطمه (1400)، راهکارهای افزایش مسئولیت‌پذیری در بین دانش‌آموزان دوره ابتدایی در زمان پاندمی کرونا، نخستین همایش ملی ایده‌های کاربردی در علوم تربیتی، روان‌شناسی و مطالعات فرهنگی، بوشهر.
رمضانی نژاد، رحیم؛ نظری، سمانه؛ ملائی، مینا (1395)، مقایسه سطوح مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان ورزشکار و غیرورزشکار بر اساس مدل TPSR، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 5(2)، 108-97.
ستوده، هدایت‌الله (1378)، روان‌شناسی اجتماعی، تهران، انتشارات آوای نور.
سند تحول بنیادین (1390)، سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران، تهران، شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی.
شفیع‌آبادی، عبدالله؛ ناصری، غلامرضا (1380)، نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی، چاپ هشتم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
شفیعی، صابر؛ علیدادی، فرامرز؛ زاده صفری، صغری (1400)، بررسی مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان، فصلنامه مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری، 3(6)، 74-66.
طهرانی مقدم، حامد؛ شریعت باقری، محمدمهدی (1396)، مسئولیت‌پذیری و راهکارهای ارتقای آن در نوجوانان دانش‌آموز، کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روان‌شناسی، علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی.
عباس‌زاده، محمد (1391)، تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی، نشریه جامعه‌شناسی کاربردی، 23(1)، 34-19.
کلمز، هریس؛ بین، رینولد (1385)، آموزش مسئولیت به کودکان، ترجمه پروین علی‌پور، چاپ هفتم، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.
گودرزی، اکرم؛ دیالمه، نیکو؛ احمدی زمانی، زهرا (۱۳۹۸)، تبیین عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان بر اساس رساله حقوق امام سجاد (ع) با تأکید بر نقش مدرسه، مسائل کاربردی تعلیم‌وتربیت اسلامی، ۴ (۲)، ۶۵-۹۸.
گلاسر، ویلیام (1384)، مدارس بدون شکست، ترجمه ساده حمزه، چاپ چهارم، تهران، انتشارات رشد.
مصیبی، ملیحه؛ رضاپور میر صالح، یاسر؛ بهجتی اردکانی، فاطمه (1400)، مشکلات و چالش‌های آموزش مجازی در دوران شیوع ویروس کرونا در مقطع ابتدایی، آموزش‌پژوهی، 7(27)، 108-87.
ملکی، جلال (1385)، نابرده رنج... کوشش و مسئولیت‌پذیری، تهران، انتشارات جیحون.
 
 
Everri, M., Mancini, T., & Fruggeri, L (2015), Family functioning, parental monitoring and adolescent familiar responsibility in middle and late adolescence. Journal of Child and Family Studies, 24(10), 3058-3066.
Creswell, J, W (2007), Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches. Thousand oaks, ca; sage publications.
Hassel, H., & Lourey, J (2005), The Dea(r)th of Student Responsibility. College Teaching, 53(1), 2-13, DOI: 10.3200/CTCH.53.1.2-13
Moustakas, C. E (1994), Phenomenology research methods. Thousand Oaks, Ca: Sage Publications.
Romi, S., Lewis, R., & J. Katz, Y  (2009), Student responsibility and classroom discipline in Australia, China, and Israel. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 39(4), 439-453, DOI: 10.1080/03057920802315916
Rodríguez-Gómez, S., López-Pérez, M. V., Garde-Sánchez, R., & Arco-Castro, L. (2022), Increasing the commitment of students toward corporate social responsibility through higher education instruction. In the International Journal of Management Education, 20(3), 100710, https://doi.org/10.1016/j.ijme.2022.100710
Strauss, A. L. & Corbin, J (2008), Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for developing Grounded Theory (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
Torre Gibney, D., Preston, C., A. Drake, T., Goldring, E., & Cannata, M (2017), Bringing Student Responsibility to Life: Avenues to Personalizing High Schools for Student Success. Journal of Education for Students Placed at Risk (JESPAR), 22(3), 129-145, DOI: 10.1080/10824669.2017.1337518
Vitto, J M (2003), Relationship-driven Classroom Management: Strategies That Promote Student Motivation. Thousand.
دوره 9، شماره 15
سال نهم، شماره 15، بهار و تابستان 1402
فروردین 1402
صفحه 90-65
  • تاریخ دریافت: 28 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 07 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 24 اسفند 1401